Футбол тактикаси – бу ўйинчиларнинг майдонда жойлашуви диаграммаси, муайян вазиятларда уларнинг жойидан силжиши ва ҳаракатлари алгоритми. Бу жамоавий натижага эришиш учун футболчининг салоҳиятини англашга қаратилган.
Аксарият спорт турларида бўлгани каби футболда ўйинчиларнинг жисмоний тайёргарлиги ва тактик жойлашиши катта аҳамиятга эга. Aммо, буларнинг ҳеч бири ҳар бир ўйин учун ёндашиладиган тўғри тактикасиз зарур натижаларга олиб келмайди. Футбол бу жамоавий спорт, шунинг учун тактик схема барча жамоа аъзолари томонидан сўзсиз бажарилган тақдирдагина муваффақиятли бўлиши мумкин. Тўғри ишлаб чиқилган ўйин тактикаси, ҳар бир ўйинчига вазифаларни топширишга имкон беради ва ўйин учун қўлланилишини аниқ кўрсатиб беради. Шунингдек, жавобгарлик зонасини ва ютуқли натижага эришиш усулларини аниқла беради.
Ўйинчиларни жойлаштириш
Аввалига ўйинчиларнинг асосий тартибини кўриб чиқамиз, шундан сўнг мини футболдаги қайси тактика жамоанинг ушбу тузилишига мослаша олишини билиб оламиз. Биз 5х5 схемада ўйинчилар позицияларини баён қиламиз.
Футбол тактикаси индивидуал, гуруҳ ва жамоага бўлинган. Муайян тактикалар ҳамма учун универсал бўлмаслиги мумкин. Шунинг учун, энг асосийларни кўриб чиқамиз:
4-4-2, бу ерда 4 ҳимоячи, 4 ярим ҳимоячи, 2 ҳужумчи.
60-йилларнинг бошларида 4-4-2 тактикаси 4-2-4-шаклларга асосланган ҳолда ишлаб чиқилган. Дастлаб ушбу тактика 1966 йилги жаҳон чемпионати олдидан шу билан тажриба ўтказган Aнглия терма жамоаси мураббийи Aльф Рэмси томонидан муваффақиятли ишлатилган. Aнглия турнир давомида 4-4-2 оралиғида ўйнади, Aргентина, Португалия ва Германияни мағлуб этди ва охир-оқибат 4-4-2 тактикаси туфайли биринчи Жаҳон кубогини ютди.
4-3-3, бу ерда 4 ҳимоячи, 3 ярим ҳимоячи, 3 ҳужумчи.
Сўнгги йилларда 4-3-3 ва 4-2-3-1 деярли ҳамма жойда қўлланила бошланди.
Тактикалар 4-3-3 италиялик мураббий Витторио Поцци томонидан 30-йилларда ишлаб чиқилган 2-5-3 авлодидир. Унинг ёрдами билан Поцци 1934 ва 1938 йилларда Италия навбатдаги жаҳон кубогини забт этишига олиб келди.
3-5-2, бу ерда 3 ҳимоячи, 5 ярим ҳимоячи, 2 ҳужумчи.
3-5-2 тактикаси 1980-йилларда 5-3-2 нинг ҳужумкор ўзгариши сифатида пайдо бўлган. Карлос Билардо бошчилигидаги Aргентина терма жамоаси халқаро ўйинларда биринчи бўлиб 3-5-2 схемасини шакллантирди. Бу 1986 йилда жамоада икки ҳужумчи – Марадона ва Валдано бўлган эди. Бразилия терма жамоасининг собиқ етакчиси Себастьяо Лазарони ушбу тактикани 1990 йилги жаҳон чемпионатида ишлатган.
Сэр Алекс Фергюсон 4-2-3-1 ва 4-4-2 талқинида 4-5-1 ўртасидаги аниқ фарқни кўрсатди: «4-5-1 ғояси билан майдон марказини бошқариш ва тўпни ушлаб туриш, бундай назорат ёрдамида ғалаба қозониш эҳтимоли кўпроқ. 4-4-2 ғояси – рақиб дарвозасига энг тўғри ёндашув, бу кўпроқ анъанавий услубдир.»
Моҳир мураббийнинг вазифаси тўғри устуворликни ўйиннинг битта элементига эмас, балки футболнинг индивидуал ва гуруҳий тактикасига қаратиб қўйишдир.
Футболда тактика
Ўқилган: 1792